We starten deze keer op fruitbedrijf Hoenderik. Voor deze wandeling waren we uitgenodigd door Marius van de Water, eigenaar van het dit fruitbedrijf.

Het was Marius opgevallen dat we nog maar weinig wandelroutes in de Betuwe hadden. Zodoende stelde hij voor om een keer samen een mooie wandeling te lopen. Zo'n kans laten we natuurlijk niet schieten. Want met een "gids" kom je op plaatsen waar je normaal niet snel komt.

En zo reden we op een droge vrijdag in november naar de Betuwe. Het had een week geleden nog zeer stevig geregend, een natheid record in de afgelopen 50 jaar. En die nattigheid was een week later nog lang niet verdwenen.

Nadat we even kennis gemaakt hadden en een kopje koffie gedronken hadden zijn we op pad gegaan. Naast het fruitbedrijf een Marius ook een mooie Bed & Breakfast.

De naam Hoenderik komt af van de traditionele mand waarin vroeger de kersen werden geplukt. Tegenwoordig worden hier appels, peren en kersen geteeld.

Onderweg bleek het hier en daar vrij drassig. Dit ook vanwege de regen van het vorige weekend. Normaal is de route veel beter begaanbaar. Maar goede wandelschoenen zijn altijd aan te bevelen.

We lopen door een gebied met veel vergezichten. Bos zoals in Brabant komt hier nauwelijks voor, daarvoor in de plaats krijg je een heel ander landschap.

Veel vogels kwamen we onderweg tegen, ooievaars, ganzen, buizerds, reigers, etc. Maar ook een hele roedel reeën in een veld.

Marius is hier geboren en getogen en dat kun je merken. Hij ziet weer dingen die een ander niet opvalt en vertelt regelmatig over de omgeving.

Intussen maken we een aantal foto's. De zon schijnt flauwtjes en dompelt de omgeving in een mooie herfstsfeer. We genieten van deze mooie omgeving.

We komen langs een hoge bank. In de rugleuning is tekst gekerfd. We staan bij een inundatiebank.

Inundatiebank Z1.16.62
Een inundatie is het defensieve onder water zetting voor militaire doeleinden, onbegaanbaar en onbevaarbaar. Onzichtbare greppels, sloten, hekken en prikkeldraadversperringen vormen een geduchte hindernis voor de vijand te paard. Een Inundatiekom is een groep van aaneengeschakelde inundatiepolders met een zelfde inundatie peil.

Voor de aanleg en bevoorrading en het in stelling brengen van de NHW was tot aan WOII het paard één van de belangrijkste hulpkracht. Tienduizenden werden ingezet, veelal gevorderd bij boeren in de omgeving.

Opeens komen we veel paddenstoelen tegen. Ook dat levert een aantal mooie foto's op. We gaan vanuit een weids landschap opeens een dichtbegroeid paadje in.

En zo komen we tijdens de wandeling nog meer verschillende landschappen tegen. Een leuke afwisseling en variatie. Als we weer in een open gebied komen zien we een boer ploeteren in de klei.

Dan lopen we tegen de poort van de Heerlijkheid Mariënwaerdt aan. Hier kunt u ook een aantal wandelingen lopen. Gewoon de paaltjes volgen. Op dit punt is ook een pannenkoekenhuis en parkeerplaats.

Heerlijkheid Mariënwaerdt
De beschreven geschiedenis van de heerlijkheid Mariënwaerdt voert terug naar 1129, naar de stichting van de abdij Mariënweerd. In de eeuwen die volgden werd Marienweerd geteisterd door overstromingen en plunderende legerbendes. Na een laatste, mislukte poging om de abdij nieuw leven in te blazen, verkreeg de Gelderse overheid het eigendomsrecht. Met de bedoeling de gronden te verkopen, werd het gebied in 1664 in kaart gebracht.

De contouren zijn sedertdien vrijwel onveranderd gebleven. De lager gelegen gronden stonden 9 maanden van het jaar onder water en landeigenaren toonden alleen belangstelling voor de waardevolle, hoger gelegen gronden.

Om de koop aantrekkelijker te maken, werd het gebied in 1703 tot 'hoge heerlijkheid" verheven. Het duurde nog tot 1734 voordat Otto graaf van Bylandt het landgoed aankocht.

Omstreeks 1790 werd een begin gemaakt met de bouw van het "Huis Mariënwaerdt" dat verrees op de fundamenten van de abdij. De Notenlaan werd in 1323 aangeplant als een oprijlaan met aan weerszijden een dubbele rij walnotenbomen en is een zeldzaam verschijnsel in Nederland. Om die reden heeft de Bomenstichting de walnoten-oprijlaan als een geheel opgenomen in het Register van Monumentale Bomen.

We komen van de natuur meer in de cultuur. We komen in de buurt van de Zorgimkerij een zogenaamde schuurberg tegen. Een typische hooiberg voor dit gebied.

Verderop komen we dit type hooiberg nog een aantal malen meer tegen.

Schuurberg
Langs de Gelderse rivieren zie je vaak een specifieke hooiberg, schuurberg genaamd. Een dergelijke hooiberg heeft 4 tot 6 roeden. Dit type hooiberg is meer dan honderd jaar oud. Het opheffen van het dag gaat met een bergwinde of een heef.

Langs de hooiberg ligt de zorgimkerij. Door het glas zien we een gezellige winkel.
er
De Zorgimkerij
Deze speciale imkerij gevestigd op Landgoed Mariënwaerdt in Beesd en is een dagbestedingsproject van Prezzent. De medewerkers van Prezzent bieden begeleiding, wonen en dagbesteding aan mensen met een (licht) verstandelijke beperking. Natuurlijk staan ieders persoonlijke wensen en mogelijkheden daarbij voorop!

Op de imkerij zorgen onze cliënten voor de bijen, de imkerij en de drachtplantentuin. We verkopen honingproducten en waskaarsen (die de deelnemers zelf maken), en vanaf april 2011 verzorgen we workshops en kinderfeestjes.

De Zorgimkerij is een bijzondere plek, zowel voor onze cliënten als voor bezoekers.

We lopen in een boog om de heerlijkheid heen. Onderweg zien we een mooie omgeving. Volgens Marius moeten we nog een keertje terugkomen in het voorjaar als alles in bloei staat. Door de bomen zien we een molen liggen. Omdat we op een dijk lopen hebben we een goed uitzicht op de omgeving.

Molen de Vlinder
De molen De Vlinder is een in 1913 langs de Linge gebouwde windmolen op de plaats van de afgebrande wipkorenmolen. De molen staat in Deil aan de Appeldijk 4, in de Nederlandse provincie Gelderland.

De molen is een ronde bakstenen korenmolen van het type stellingmolen met 2 koppel maalstenen elk met een doorsnede van 140 cm. Het ene koppel bestaat uit zogenaamde blauwe stenen en het andere koppel uit kunststenen.De wiekenvorm is Oudhollands en de vlucht 20 meter. Het gevlucht wordt op de wind gezet met behulp van een kruilier. De houten, met dakleer gedekte kap van de molen is voorzien van een zogenaamd Engels kruiwerk.

De Vlaamse vang is voorzien van een vangstok. De bovenas uit 1855 is van gietijzer. De as wordt gesmeerd met reuzel. De kammen (tanden) op de wielen en de rondselstaven worden elk jaar met bijenwas behandeld.De in 1931 afgebrande molen is in datzelfde jaar hersteld en gerestaureerd in 1967, 1975 en 2001/2002. In 1931 is de huidige bovenas in de molen geplaatst. In 1975 zijn de wieken voorzien van nieuwe stalen roeden.

De molen wordt nog gebruikt voor het malen van graan. Het opluien (ophijsen) van het maalgoed gebeurt met een sleepluiwerk. Meer informatie kunt u vinden op http://nl.wikipedia.org/wiki/De_Vlinder.

Het laatste gedeelte van de wandeling gaat langs de Linge. We lopen tussen de fruitbomen door. Deze fruitbomen behoren tot een fruitbedrijf, maar veel mensen denken dat deze bomen er staan voor de voorbijgangers.

Regelmatig wordt er "illegaal" geplukt. Nu ik het weet lijkt het inderdaad logisch. Maar ik kan me indenken dat veel mensen dat "gratis" fruit moeilijk kunnen laten hangen.

De Linge
De Linge is een rivier die in de Betuwe van Doornenburg tot Gorinchem stroomt. Met 108 km is het de langste geheel Nederlandse rivier. Grote delen van de Linge zijn niet bevaarbaar voor gemotoriseerde schepen. De gemeenten Lingewaard en Lingewaal ontlenen hun naam aan de Linge.

De rivier en de directe omgeving trekken veel toerisme, onder meer vanwege de fruitboomgaarden langs de Linge. De kruising met het Amsterdam-Rijnkanaal is ook opmerkelijk: hier verdwijnt de rivier onder het kanaal.

We lopen langs boerderij de Hooghe Sluys. Vanaf de dijk hebben we een mooi uitzicht over de omgeving.

Boerderij de Hooghe Sluys
Deze boerderij wordt als in 1612 genoemd. Pachter was toen Jan Jacobsz. van Ophemert. Hij bezat ruim 56 morgen land (een Gelderse morgen = 3180 m2). Op 23 morgen groeide winter en zomerkoren. De hoeve dankt haar naam aan een sluis, waardoor het Mariënweerdse Veld uitwaaierde op de Linge.

Dichtbij het huis stroomt een wetering, waarlangs een windmolen het polderwater al in de 16de eeuw uitmaalde. De hoeve ligt op een hoogte tegen de Lingedijk. Een hoge ruimte in het bedrijfsgedeelte stond vroeger bekend als de Kippenkamer. Naar verluidt, omdat hiet het pluimvee werd ondergebracht bij watersnood.

Op het lage deel van het erf torent een schuurberg waarin het hooi of koren buiten bereik van het overstromingswater lag.

En zo komen we weer bij Hoenderik terug. We hebben een mooie en gevarieerde wandeling achter de rug. En in gedachte hebben we de volgende wandeling in dit gebied al weer in gedachte.

POI's

• Alternatieve parkeerplaats N51.8877 E5.2215
  
• Boerderij de Hooghe Sluys N51.8958 E5.2269
  
• Inundatiebank N51.9162 E5.2189
  
• Landgoed Heerlijkheid Marienwaerdt N51.8936 E5.2105
  
• Linge N51.8873 E5.2081
  
• Molen de Vlinder N51.8877 E5.2263
  
• Pannenkoekhuis de Stapelbakker N51.8953 E5.2003
  
• Poort Heerlijkheid Marienwaerdt N51.8950 E5.2027
  
• Start/finish/parkeerplaats/B&B de Hoenderink N51.8923 E5.2486
  
• Uitzicht op de Linge N51.8938 E5.2273
  
• Verschillende bankjes N51.8875 E5.2169
  
• Waardse Blok N51.8933 E5.2313
• Zorg Imkerij N51.8900 E5.2011

Geraadpleegde websites

http://www.marienwaerdt.nl/Nederlands/Op-bezoek
http://www.marienwaerdt.nl/Nederlands/Over-Marienwaerdt/
http://nl.wikipedia.org/wiki/De_Vlinder
http://nl.wikipedia.org/wiki/Linge_%28rivier%29
http://www.hooiberg.info/?page=hooibergtypen