Start/finish/parkeerplaats N51 22.985 E6 05.120
We starten aan de noordrand van Geldrop op de Parkeerplaats aan het Elsbroekpad 3. Vandaaruit vertrekken we richting Hulsterbroek. Meteen al zitten we midden in de natuur.

Hulsterbroek N51 25.959 E5 32.832
Het Hulsterbroek is een nat natuurgebied langs de Kleine Dommel. Door het hele gebied voert een dicht net van wandel- en fietspaden zoals het Hulsterbroekpad, het Elsbroekpad en het Hemelrijkpad.

In het zuiden – richting Kasteel Geldrop - is het Hulsterbroek enigszins parkachtig te noemen, maar verder heeft het vooral een moerassig en natuurlijk karakter. Hier bij het Eindhovens Kanaal ligt een groot natuurlijk boscomplex met elzenbroekbos en een door rietkragen omzoomde oude beekmeander. Verder veel rietkragen, moerasruigtes, poelen, wilgenkoepeltjes, et cetera.

Het Hulsterbroek strekt zich langs de Kleine Dommel uit over bijna 1,5 km en het heeft al met al een omvang van zo'n 60 ha.

Zeggen
Het gebied maakt deel uit van een grote keten natuurgebieden langs de Kleine Dommel. Aan de overzijde van het Eindhovens kanaal liggen de Urkhovense Zeggen, zuidelijker in Geldrop liggen het Kasteelpark Geldrop en de Goorse Zeggen.

Plaatselijk zijn er nog wat landbouwpercelen (weilandjes) en veel weitjes voor schapen of paarden over. Aan de rand van het gebied liggen wat oude boerderijen (hoek Hulst/Elsbroekpad), een blokhut voor de zeeverkenners en een volkstuinencomplex.

Stella Maris Waterscouting N51 25.941 E5 32.614
Stella Maris Waterscouting Eindhoven is een actieve vereniging bestaande uit zo’n 80 leden tussen de 5 en 18 jaar. Iedere zaterdag komen we bij elkaar op het Troeplokaal of zeilen we in de Lithse Ham tijdens onze regelmatige weekenden.

Pastoor Holtus had een stichting (opgericht vlak na de Tweede Wereldoorlog) die aan activiteiten deed voor jeugd van allerlei komaf. De activiteiten van de stichting vonden plaats op het Eindhovensch Kanaal, daar werd veelvuldig geroeid namelijk en ook werd er gezeild op de Loosdrechtse Plassen. Daar werden toen, en overigens nu nog, een aantal zeilkampen voor de jeugd georganiseerd. Vroeger roeide de groep de sloep zelfs naar Loosdrecht en terug. De naam van deze stichting van Pastoor Holtus was de Maris Stella…. Tegenwoordig gaat de groep door het leven met de naam ‘Holtus Zeilkampen’.

De Boosz is in 2006 bij de groep gekomen. Deze boot was van de gemeente Eindhoven die hem gebruikte voor inspectie van zowel het Eindhovens-, als Beatrixkanaal. In eerste instantie hebben we de boot in bruikleen gekregen, later in eigendom. De Boosz is in 1980 gebouwd op scheepswerf Tukker in Alblasserdam onder bouwnummer 9032.

Eindhovensch Kanaal N51 25.985 E5 32.674
Het Eindhovens Kanaal is het kanaal dat het centrum van Eindhoven verbindt met de Zuid-Willemsvaart. Dit kanaal werd gegraven van 1843-1846 in opdracht van en bekostigd door de stad Eindhoven. De lengte bedraagt 13,9 kilometer.

De Kleine Dommel en de Goorloop gaan er met een duiker onderdoor. Sedert 1971 is het kanaal niet meer in gebruik bij de scheepvaart, maar vervult het een recreatieve functie: er loopt een fietspad langs en er oefenen roeiverenigingen in. Ook de hengelsport wordt langs het kanaal beoefend.

Omdat de Zuid-Willemsvaart op grote afstand van Eindhoven liep, wenste het bestuur van Eindhoven eveneens een aansluiting op het kanalennet. Dit streven liep vertraging op door de Belgische afscheidingsoorlog.

In 1843 werd vergunning voor de aanleg van een kanaal verleend, dat dwars op de stroomdalen van de Kleine Dommel en de Goorloop stond. Er werden, behalve duikers ook tien identieke houten bruggen gebouwd, die erg hoog waren, zodat de schepen eronderdoor konden varen.

Urkhovense Zeggen N51 26.078 E5 32.568
De Urkhovense Zeggen liggen aan weerszijden van de Kleine Dommel tussen het Eindhovens Kanaal en de Collse Watermolen. De belangrijkste natuurgebieden liggen aan de westzijde. Dit natuurgebied omvat ook het Vloweitje en de Collse Zeggen. Op de westelijke oever, op het grondgebied van de gemeente Nuenen, Gerwen en Nederwetten ligt De Varkensput. Het is een broekbosgebied met grotendeels dichtgegroeide klotputten; dezelfde naam wordt ook gegeven aan een klotputtengebied aan de oostzijde van de Beek, iets ten noorden van het Eindhovens Kanaal. We zien dat later.

Plantengroei Urkhovense Zeggen N51 26.178 E5 32.727
Zegge lijkt een grassoort, maar is in feite een kruid. Zegge (Carex) is een geslacht van zowel bladverliezende als groenblijvende overblijvend kruiden met een grasachtige groeivorm, behorend tot de cypergrassenfamilie. Het geslacht Carex is met ruim 2000 soorten een van de grootste geslachten van de bedektzadigen.

Veelal zijn de bladeren grasachtig met een middennerf. Zeggesoorten zijn vrijwel alle overblijvende kruiden. Enkele soorten bloeien reeds in het eerste jaar en zetten dan vrucht, waarna ze afsterven. Enkele andere soorten hebben een korte levensduur en leven slechts enkele jaren.

Het meest opvallend aan de plantengroei in de Urkhovense Zeggen is het uitgestrekte rietveld aan de westzijde van de Kleine Dommel. Dit rietveld langs een laaglandbeek is in de wijde omgeving uniek en wordt nog geregeld gesneden.

Kleine Dommel N51 26.286 E5 32.658
Het dal van de Kleine Dommel ligt in de Roerdalslenk, waar ooit de Rijn en later de Maas door gestroomd hebben.

Hij ontstaat uit de samenvloeiing van de Groote Aa met de Sterkselse Aa bij het Kasteel Heeze in Heeze en stroomt daarna dwars door Geldrop en ten westen van Nuenen, waar hij de grens tussen Nuenen en Eindhoven vormt en aldaar ook in de Grote Dommel uitmondt.

Er zijn twee zijbeken: de Witte Loop of Reeloop, die door de Strabrechtse heide stroomt en bij Heeze in de Kleine Dommel uitmondt, en de Beekloop, die ontspringt in de weilanden van het ontgonnen Groot Huisven tussen Heeze en Waalre. Dit stroompje is binnen Geldrop overkluisd en komt in het Hulsterbroek uit in de Kleine Dommel.

Er staan drie watermolens langs de Kleine Dommel: de Weverijmolen in het weverijmuseum aan de molenstraat in Geldrop, de Collse Watermolen en de Opwettense watermolen. In de veertiende en het begin van de vijftiende eeuw bestond ook de Strabrechtse Watermolen aan de Strabrechtse dijk in Heeze.

Dierenwereld Urkhovense Zeggen N51 26.358 E5 32.516
Ondanks de nabijheid van stedelijke bebouwing heeft men de volgende broedvogels waargenomen: Dodaars, Blauwborst, Watersnip, Porseleinhoen, Roodborsttapuit en Steenuil. Ook zijn de Roerdomp, Velduil, Blauwe kiekendief, Draaihals, IJsvogel, Paapje, Snor en Tureluur er gesignaleerd.

De Varkensputten zijn genoemd naar de Waterral die een schreeuwend geluid maakt als een varken in paartijd.

Van de insecten kan de Vroege glazenmaker, een libel, worden genoemd.

Flora N51 26.583 E5 32.271
Op enkele plaatsen zijn nog schraallandsoorten aanwezig als Draadzegge en Welriekende nachtorchis. Op het schraalgrasland wordt verder niet alleen Spaanse ruiter aangetroffen, maar ook Vlozegge, Klein glidkruid, Gevlekte orchis, Rietorchis, Dwergzegge, Liggende vleugeltjesbloem, Heidekartelblad, Klokjesgentiaan, Schildereprijs, Beenbreek, Wilde gagel en Veldrus.

Dichter naar de stroom toe vindt men voedselrijk rietland. De uiterst zeldzame Parnassia palustris heeft hier tot in de jaren 1990 standgehouden.

In het elzenbroekbos vindt men Dotterbloem, Moerasvaren, Scherpe zegge en Hoge cyperzegge. Op de overgang naar de drogere delen is elzen-essenbos te vinden met Grote keverorchis, Eenbes en Gewone vogelmelk. Ook de Gevlekte dovenetel en de Slangenwortel worden hier waargenomen.

Collse Watermolen N51 26.719 E5 32.271
Bouwjaar 1337/1681. De Collse watermolen een dubbele onderslagmolen, is een gecombineerde koren- en oliemolen aan de Kleine Dommel. De korenmolen heeft 2 koppel maalstenen en de oliemolen alleen een voorslagwerk.

Voor het goed werken van de molen moet het water opgestuwd worden. Het waterpeil wordt het gehele jaar gehouden op het zomerpeil zijnde 15,76 m. Vroeger werd naast het zomerpeil ook een winterpeil van 16,16 m aangehouden. De werkende watergedreven oliemolen is, samen met die van Kilsdonk, uniek in Noord-Brabant.

De ouderdom van de molen valt niet precies te bepalen, maar rond het monument zijn aardewerk scherven aangetroffen uit de periode 1200-1250. Het oudst bekende document waarin de molen wordt genoemd dateert uit 1337. Bekend is dat deze molen in de 14e eeuw een bezitting was van de hertog van Brabant die hem in leen gaf aan Rudolfus Rover van Hoescoet. Deze verkocht de molen in 1337 aan de heer van Cuijk en Mierlo.

Tot de Franse tijd was het een banmolen, dat wil zeggen dat de molen in de streek een monopoliepositie had. De landbouwers uit de omgeving waren verplicht hun producten hier te laten malen. De molen werd in die tijd verpacht aan de molenaar; de pachtsom kon bestaan uit geld, goederen en molenaarsdiensten. De molen is ca. 1884 geschilderd door Vincent van Gogh (code F48a). Hij toont de molen uit de richting van het nabijgelegen "Huis te Coll", eveneens een rijksmonument.

Korenmolen
De 2 koppels kunststenen maalstenen worden door een ijzeren waterrad en een gietijzeren as aangedreven met daaraan het aswiel. Het waterrad heeft een diameter van 6,56 m, is 1,25 m breed en heeft 32 ijzeren schoepen, die oorspronkelijk evenals het waterrad van hout zijn geweest. Het ene koppel heeft 17der (150 cm diameter) maalstenen en het andere 14der (120 cm diameter).

Oliemolen
De oliemolen heeft een waterrad met een doorsnee van 5,64 m en is voorzien van houten schoepen. Het waterrad drijft een stalen as aan, waarop het aswiel vastzit. Het aswiel drijft het op de wentelas zittende wentelwiel aan. Om het aswiel zit een ijzeren band, waarop een eenvoudige vang de molen kan remmen en zo stil kan zetten.

In het algemeen heeft een watermolen geen vang nodig, omdat op vrij eenvoudige wijze de watertoevoer afgesloten kan worden, waarna de molen stil komt te staan.

Huys te Coll N51 26.739 E5 32.218
Het Huys te Coll is een woonhuis aan de Collseweg 1 in het gehucht 't Coll in Eindhoven. Het ligt aan de rand van natuurgebied de Urkhovense Zeggen, op een steenworp afstand van de Collse watermolen. Het is een rijksmonument.

In de veertiende eeuw was er een hofstede genaamd Molenstat, waartoe de watermolen, toenmalige molenaarswoning "Huys te Coll", en een huis met een hof behoorden. Die laatste twee bestaan niet meer.

De huidige molenaarswoning (schuin tegenover het Huys te Coll, aan de overzijde van de Collseweg) en het huidige Huys te Coll zijn gebouwd in de achttiende eeuw.

Het huis is, zo blijkt uit de muurankers, gebouwd in 1787.

In die periode, in 1884, maakte Vincent van Gogh een schilderij van de watermolen, waarschijnlijk vanuit de tuin van het huis.

Eeneind N51 26.902 E5 32.635
Eeneind heeft ongeveer 800 bewoners. In de loop van de 16e eeuw werd de oorspronkelijke naam Enode verbasterd tot Eeneind. Enode heeft de betekenis van ‘Einzelhof’. Dat is een ontginningsboerderij gelegen in een heidegebied. De Eeneindse ontginningsboerderij is de Collse Hoef.

De huidige kern Eeneind maakte oorspronkelijk deel uit van Boord-Opwetten. Vanaf 1866 is rond het toen gebouwde station Nuenen aan de spoorlijn Eindhoven-Venlo de buurtschap Eeneind ontstaan.

De ezel wordt vaak gebruikt als logo bij activiteiten in Eeneind. Het symbool is afkomstig van de ezelkeuring die jaarlijks wordt gehouden en inmiddels is uitgegroeid tot een groot wijkfeest.

Zie http://www.heemkundekringnuenen.nl.

Spoorlijn Eindhoven-Venlo N51 26.997 E5 32.592
De Staatslijn E, de spoorlijn Breda, Tilburg, Boxtel, Eindhoven, Venlo, Maastricht werd bij wet in 1860 goedgekeurd. Zes jaar later, 1 oktober 1866, werd het traject Venlo Eindhoven geopend.

Langs de baan lagen elf stations, waarvan er vijf zijn vervangen tot nu negen. Vooral Helmond heeft nieuwe stations gekregen.

Op het traject van 54 km lengte mag 140 km/h gereden worden, vooral door het Dubbeldeks Intercity IRV materieel van Talbot/Bombardier (D/CAN).

Antonius Kapel van Opwetten N51 26.978 E5 32.623
Het gehucht Opwetten behoorde in de jaren 1348-1349, toen de kapel gebouwd werd, tot de gemeente Boord ende Wetten. Daaronder vielen Boord, Opwetten, Wettenseind, Eeneind en Coll. Te Opwetten stond toen het Slotje, een kasteeltje toebehorend aan de heren Van Eijck van Berckel. Toen in de jaren 1348-1352, de gevreesde pestziekte ook in deze streken toesloeg, bleef Opwetten opvallend daarvan gespaard. Waarschijnlijk kwam dat door de geïsoleerde ligging vanwege de afscheiding door de Kleine Dommel en de Refelingese Loop.

De ziekte, die werd overgebracht door de huisratvlo, is daardoor niet tot in Opwetten doorgedrongen. In Opwetten was toen al een Schutterij of Antoniusvereniging die tot taak had de pestlijders bij te staan en de overledenen te begraven. Deze broeders bleken immuun te zijn voor de gevreesde ziekte. Daarom werd er ter ere van Sint Antonius een kapel gebouwd. Want Antonius werd door de mensen aangeroepen bij allerlei ziektes. Vooral bij het "Antoniusvuur", een ziekte die werd veroorzaakt door het eten van moederkoren.

De kapel raakte in verval en werd in 1985/86 opnieuw opgebouwd. "De kapel komt aan het einde van de Stationsweg." Op 24 december 1985 wordt er, ter gelegenheid van het feit dat de Stationsweg 100 jaar bestaat, de "eerste steenlegging" verricht. Dat is deze Sint Antoniuskapel geworden.

Zie http://www.henrifloor.nl.

Stationskoffiehuis N51 26.962 E5 32.646
Het station ‘Nuenen-Tongelre’ werd in 1866 in gebruik genomen tegelijk met de opening van de spoorlijn Eindhoven-Venlo. Zo ontstonden het Stationskoffiehuis en de dienstwoning van de overwegwachter Wachtpost 43. De dienstwoning en het station zijn afgebroken.

De Stationsweg met de karakteristieke kasseien ligt er nog en is nu beschermd dorpsgezicht. Vincent van Gogh liep hier van en naar het station. Hij verkende het landschap op zoek naar schilderlocaties en schreef er over: ‘dat herbergje aan ’t station’.

Het stationskoffiehuis achter het voormalige station bestaat nog steeds; het witte huis op nr 8 links van de kapel.

Station Nuenen-Tongelre N51 26.995 E5 32.666
Het Station Nuenen-Tongelre werd op 1 oktober 1866 geopend aan de spoorlijn Venlo - Eindhoven. In 1859 waren er plannen om een spoorlijn vanuit Den Bosch aan te leggen richting Helmond. De gemeente Eindhoven voelde zich gepasseerd. Dat heeft ervoor gezorgd dat deze verbinding via Eindhoven naar Helmond en Venlo zou lopen. Nuenen lag daardoor ook aan de spoorlijn tussen Eindhoven en Helmond. Op 1 december 1863 is de aanleg van de verbinding Helmond-Eindhoven voltooid.

Op 1 oktober 1866 werd de lijn van Venlo - Eindhoven opengesteld. Tegelijkertijd werd het station Nuenen-Tongelre geopend. In 1867 werd er achter het station een bierbrouwerij opgericht, dat pand staat nog steeds aan de eveneens bestaande stationsweg.

Het station werd veel gebruikt voor het lossen van steenkolen, aardappelen, kunstmest en hout. Veel mensen vonden het dan ook stinken rond het station. In 1906 werd aan de rechterkant van het station een lage zijvleugel bijgebouwd.

Op 15 mei 1938 werd het station gesloten voor personenvervoer, en op 28 mei 1972 ook voor het goederenvervoer. In datzelfde jaar werd het stationsgebouw, wat inmiddels 106 jaar oud was, gesloopt.

Bierbrouwerij aan de Stationsweg N51 26.992 E5 32.756
Stationsweg 1 en 1a, gelukkig is de sloophamer voorbijgegaan aan de bierbrouwerij aan de Stationsweg uit 1868. Het huis is een gemeentelijk monument.

Brouwer Keunen verkocht het pand al na een jaar aan 'fabrikeur' Tirion die er een linnen- en damastweverij begon. Het ging zo goed dat er rond 1885 een directiewoning aan werd gebouwd.

De textielproductie liep door tot in de Tweede Wereldoorlog. In 1944 kocht een excentrieke ‘Belgische madame’ het hele pand, waar zij een pension annex kamerverhuurbedrijf begon.

Eén van de eerste gasten was wel een heel bijzondere. De aanvoerder van het tweede Engelse bevrijdingsleger, Generaal Dempsey, was er met minimaal 80 manschappen ingekwartierd.

De geparkeerde Shermantanks lieten hun sporen in het straatprofiel achter. In 1969 mochten haar twee laatste kamerhuurders het pand samen delen.

De lappendeken van hokjes, kamertjes en trapjes van Stationsweg 1a werd door hen in de jaren ‘70 verbouwd tot een woning in de zogenaamde Bossche School-stijl. Sinds 2002 lopen Remmet, Kiki, Romke, Karen en Hannah van Luttervelt door de voordeur van Stationsweg 1a. De donkere entree werd vervangen door een open trap.

De entree is een kunstwerk, geëtst in een glazen deur, ontworpen door kunstenares Elvira Wersche. Remmet en Kiki renoveerden het oude pand van de zolder tot de grote bierkelder. Ze herstelden o.a. balken en vloeren,trapjes, de oude waterpomp en de schouw in de keuken. Ze zijn dol op de nieuwe doorkijkjes die ook meer licht in huis brachten.

We lopen nu 2 km door langs de Refelingen tot in Opwettenseind en Opwetten.

Daar zullen we even pauzeren bij de watermolen.

PAUZE N51 27.564 E5 31.760

Opwetten N51 27.626 E5 31.813
De namen Nuenen en Gerwen behoren tot de zogenaamde 'heimnamen'. De voorlopers van beide nederzettingen zijn naar alle waarschijnlijkheid ontstaan tussen de vijfde en achtste eeuw.

De grenzen van de gemeente Nuenen-Gerwen gaan terug tot 1300, toen het lokale bestuur de gemeynt kreeg van hertog Jan II van Brabant. Dit feit werd in het jaar 2000 herdacht.

Opwettense watermolen N51 27.571 E5 31.772
De Opwettense watermolen aan de Kleine Dommel is een dubbele onderslagmolen die heeft gefungeerd als koren-, olie- en zaag- en volmolen. In het kleine gebouw (van de weg gezien links) bevond zich de korenmolen en in het verleden ook de houtzaagmolen.

Van de houtzaagmolen is alleen nog een deel van het drijfwerk aanwezig. In het grote gebouw bevonden zich de oliemolen en de volmolen. Alleen het aswiel is daarvan nog aanwezig. Achter in het grote gebouw was ook een verblijf voor de knechten.

De molen heeft twee waterraderen. Het grootste rad, dat van de korenmolen, heeft een doorsnee van 9,3 m en is het grootste in Brabant. Het kleine rad meet 7,6 m.

De namen van veel molenaars en knechts zijn in het hout gekerfd.

De molen is geschilderd door Vincent van Gogh (F48).

De ouderdom van de molen valt niet te achterhalen. Mogelijk dateert hij uit de elfde eeuw en is hij gebouwd door monniken van de abdij van Sint-Truiden; anders dateert de molen wellicht van het begin van de dertiende eeuw.

De molen brandde deels af in 1664, en geheel in 1764. De molen werd daarna weer herbouwd.

Van Gogh-Roosegaarde fietspad N51 27.206 E5 31.749
In Eindhoven, net buiten Nuenen, ligt een uniek fietspad geïnspireerd op The Starry Night van Vincent Van Gogh en ontworpen door Designer Kunstenaar Daan Roosegaarde met speciale technologie ontwikkeld door Heijmans.

Heijmans ontwikkelde speciaal voor het fietspad een innovatieve technologie waarbij het pad verlicht wordt door duizenden fonkelende steentjes. Hierdoor ontstaat een spel van licht en poëzie.

De wereldberoemde schilder maakte in Nuenen zijn eerste meesterwerk De aardappeleters en legde ook de Opwettense Watermolen en de Colse watermolen vast in zijn schilderijen.

Tussen die twee molens ligt het unieke fietspad, dat zo de brug slaat tussen hedendaags design, innovatie, cultureel erfgoed en toerisme in Brabant.

Mariakapel Loostraat N51 26.971 E5 31.836
Lambertus Rovers, pastoor te Waspik, werd geboren in de boerderij op Loostraat 20. Tijdens een ernstige crisis, veroorzaakt door ziekte, beloofde hij aan Maria om ter hare ere een kapel te stichten indien hij er weer bovenop kwam. Rovers kwam er weer bovenop en voegde in 1954 de daad bij het woord. De kapel werd gebouwd onder architectuur van kerkenbouwer Hendrik Willem Valk en diens zoon Gerardus Hendrikus Franciscus Valk.

De kapel heeft een vierkant oppervlak met aan de achterzijde een apsis met drie zijden. De voorgevel heeft een barokke, sierlijk vormgegeven in- en uitzwenkende klokgevel. In het midden van deze gevel bevindt zich een centrale toegangspoort met een boog. Links en rechts daarvan is in de gevel de tekst "Mariajaar 1954" aangebracht. In de linker- en rechterzijgevel bevindt zich een venster met glas-in-lood. Het plafond van de kapel is gewelfd. De kalkstenen kraagstenen zijn versierd met diverse evangelistensymbolen (mens, leeuw, rund, adelaar) en engelkopjes. Ze werden vervaardigd door kunstenaar Jacques de Bresser. In de apsis staat een Mariabeeld met rozenkrans in zand- of kunststeen van een onbekende kunstenaar.

Even een kaarsje aansteken.

Varkensput N51 27.000 E5 32.000
De Varkensput is een bebost, moerassig stukje beekdal aan de westelijke oever van de Kleine Dommel direct benedenstrooms (noordelijk) van de Collse Watermolen en sluit dus aan bij het veel grotere beekdalgebied de Urkhovense Zeggen. Het strekt zich een halve kilometer noordwaarts uit tot iets voorbij spoorlijn Eindhoven-Helmond.

Het gebied is vrijwel niet toegankelijk, maar men kan een indruk van het bos krijgen vanaf de Eindhovense Loostraat. 'De Varkensput' met zijn oude, dichtgegroeide klotputten.

Hoogspanning N51 26.821 E5 31.906
Een hoogspanningsleiding is een elektriciteitsleiding die wordt gebruikt voor het vervoer van elektriciteit onder hoge spanning over grote afstanden. Deze leidingen maken doorgaans deel uit van een hoogspanningsnet. Bij het vervoeren van elektriciteit onder hoge spanning is een lagere stroomsterkte en bijgevolg een dunnere geleider nodig voor hetzelfde vermogen. Omgekeerd is het bij dezelfde dikte van de geleider mogelijk een groter vermogen te transporteren. Naast de hogere transportcapaciteit is er als tweede voordeel het lagere energieverlies langs de lijn omwille van de lagere stroomsterkte.

Met een 380-kV-leiding met 1.300 A per buitenleiding kan meer dan 900 MVA getransporteerd worden, waarbij de natuurlijke capaciteit 600 MW bedraagt.

Vistrap N51 26.660 E5 32.353
Een vistrap of vispassage is een waterbouwkundig kunstwerk dat tot doel heeft vissen toegang te geven tot een door een dijk, dam, stuw of sluis ontoegankelijk geworden achterland. Ook nabij watermolens treft men vistrappen aan om de vis veilig langs de molen te laten zwemmen.

Er zijn diverse technieken voor een vistrap. Voor de zalm en forel, vissen die kunnen springen, bestaat het vaak uit een cascade van kleine bakken met stromend water waarbij de vis steeds naar een hoger niveau moet zwemmen of springen.

De vistrap moet zijn aangepast aan de vis die er gebruik van moet maken. Belangrijk is de plaats van de inlaat ten opzichte van de blokkade, de grootte van de lokstroom en de maximale stroomsnelheid die de vis aankan. Om die reden worden verschillende technieken toegepast.

Elzenbroekbos N51 26.629 E5 32.422
Het verbond van de elzenbroekbossen (Alnion glutinosae), kortaf elzenbroeken of elzenbroekbossen, is een verbond van de klasse van de elzenbroekbossen (Alnetea glutinosae), een groep van bosgemeenschappen die voorkomt op zeer natte standplaatsen in beekdalen en laagveengebieden, en gedomineerd wordt door zwarte els en zeggen.

Landbouwwaarde Urkhovense Zeggen N51 26.435 E5 32.659
De Urkhovense Zeggen waren al in de 19e eeuw intensief in gebruik genomen door de mens, zij het in de vorm van een kleinschalig verkaveld landschap, met houtwallen, broekbossen, en moerassige graslanden.

Deze graslanden werden als hooiland gebruikt en waren voedselarm, omdat ze niet bemest werden, maar wel hooi leverden.

Ook waren er watermolens, waarvoor de beek opgestuwd moest worden, waardoor sommige delen onder water liepen. Dat leverde altijd onenigheid op tussen de molenaar en de ‘hogergelegen’ boeren.

Het elzenbroekbos was vroeger als hakhoutbos in gebruik. Gedurende de tweede helft van de 20e eeuw werd de landbouw steeds intensiever, werden kavels groter en soortenarmer, vond vermesting en verdroging plaats, en verdwenen de houtwallen.

Sinds 1970 wordt een doelgericht natuurbeheer uitgevoerd. Sinds 1997 geniet de Zeggen en een groot deel van 't Coll een beschermde status door Rijk en Provincie. Binnen het reservaat zijn enkele schraalgraslandjes aanwezig.

Varkensput 2 N51 26.324 E5 32.751
Er is nóg een gebiedje dat Varkensput wordt genoemd , nu oostelijk van de Kleine Dommel, maar nu met veel minder bijzondere natuurwaarden. Alhoewel er heel weinig van te zien is, verborgen achter het groen. De Varkensput bestaat vooral uit een vrij zwaar moerasbos van doorgeschoten elzenhakhout, met aan de randen ook essen, vogelkers en eiken.

In het centrum van het gebied liggen oude veenputten die in sterke mate zijn dichtgegroeid. Tot voor kort groeide hier de zeldzame slangenwortel. Het elzenbroekbos lijkt op dat van de Urkhovense Zeggen.

De Varkensput is een voorbeeld van turfwinning uit een beekdal. Dat was vrij gewoon in Vlaanderen, maar in niet Nederland. Een ander voorbeeld vormen de Moerkuilen bij Nijnsel.

Het woord put wijst erop dat ter plaatse klot (turf) is gestoken. Volgens een plaatselijke overlevering verwijst het begin van de naam naar de roep van bepaalde watervogels (mogelijk de meerkoet of de waterral) die zou doen denken aan het geknor van varkens.

Hierna keren we terug naar de geparkeerde auto. Ongeveer 13 kilometer genieten van bewegen in de natuur. Het boerenhart van weleer herleeft. Heerlijk genieten van alle kleuren groen en een licht verbrand bolleke.

Met dank aan Wim en Hanneke.

We wensen je veel wandelplezier.

Startpunt

• Start/finish/parkeerplaats: Elsbroekpad 3 Geldrop N51 22.985 E6 05.120

Geraadpleegde websites

• www.Wikipedia
• http://www.heemkundekringnuenen.nl/eeneind/eeneind.php
• http://www.henrifloor.nl/nuenen_antoniuskapel_geschiedenis.htm
• http://www.erfgoedgeowiki.nl/index.php/Mariakapel_Loostraat,_Eindhoven

POI’s

• Hulsterbroek N51 25.959 E5 32.832
• Stella Maris Waterscouting N51 25.941 E5 32.614
• Eindhovensch Kanaal N51 25.985 E5 32.674
• Urkhovense Zeggen N51 26.078 E5 32.568
• Plantengroei Urkhovense Zeggen N51 26.178 E5 32.727
• Kleine Dommel N51 26.286 E5 32.658
• Dierenwereld Urkhovense Zeggen N51 26.358 E5 32.516
• Flora N51 26.583 E5 32.271
• Collse Watermolen N51 26.719 E5 32.271
• Huys te Coll N51 26.739 E5 32.218
• Eeneind N51 26.902 E5 32.635
• Spoorlijn Eindhoven-Venlo N51 26.997 E5 32.592
• Antonius Kapel van Opwetten N51 26.978 E5 32.623
• Stationskoffiehuis N51 26.962 E5 32.646
• Station Nuenen-Tongelre N51 26.995 E5 32.666
• Bierbrouwerij aan de Stationsweg N51 26.992 E5 32.756
• Opwetten N51 27.626 E5 31.813
• Opwettense watermolen N51 27.571 E5 31.772
• Van Gogh-Roosegaarde fietspad N51 27.206 E5 31.749
• Mariakapel Loostraat N51 26.971 E5 31.836
• Varkensput N51 27.000 E5 32.000
• Hoogspanning N51 26.821 E5 31.906
• Vistrap N51 26.660 E5 32.353
• Elzenbroekbos N51 26.629 E5 32.422
• Landbouwwaarde Urkhovense Zeggen N51 26.435 E5