START/FINISH/PARKEREN N52 13.856 E21 00.921
Ons appartement ligt aan de Aleje Jerozolimskie 42, ingang via Ulica Krucza 51, in het stadsdeel Srodmiescie in echt het pure Centrum van Warszawa.

De taxi brengt ons zondagmiddag vanaf Lotnisko Chopina W Warszawie (Chopin Airport WAW) voor €20 naar het Centrum.

We zijn met WizzAir gevlogen vanaf Eindhoven. Op schappelijke tijden op zondag en ook een week later gaan we op zondagmiddag terug; dan samen voor €2,20 met de S2-trein naar de luchthaven.

De stad vandaag

Warschau N52 13.892 E21 00.781
Warschau (Pools: Warszawa) is de hoofdstad van Polen en met ongeveer 1.753.977 inwoners (2017) tevens de grootste stad van het land. De stad ligt in het historische landsdeel Mazovië aan de Wisla, de Weichsel, waarbij het centrum op de linkeroever ligt en het stadsdeel Praga op de rechter.

De agglomeratie telt ongeveer 2.879.000 inwoners (2005) en is na die van Katowice de grootste van het land. Het is ook de hoofdstad van het woiwodschap Mazovië.

Warschau is niet de oudste stad van Polen, maar is wel een oude stad. Volgens een legende stamt de naam Warszawa af van twee geliefden, de visser Wars en het meisje Sawa, die de stad zouden hebben gesticht. Een andere variant op deze legende spreekt van twee broers. De eerste vermelding dateert van 1241.

De Tweede Wereldoorlog verliep tragisch voor de stad: het omvangrijke joodse getto werd vernietigd na de joodse opstand in 1943, en de stad werd goeddeels verwoest tijdens en na de Opstand van Warschau van 1944. Na afloop van de laatste opstand werden alle overgebleven inwoners de stad uit gedreven. De bevolking daalde van 1,3 miljoen in 1939 tot 420.000 in september 1945.

In de naoorlogse tijd is het oude centrum (Stare Miasto) echter in oude stijl herbouwd en de stad staat nu op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. De nauwgezette restauratie ging de geschiedenis in als het "Wonder van Warschau".

Geschiedenis van Warschau N52 13.856 E21 00.921
De Poolse hoofdstad Warschau (Warszawa) behoort niet tot de oudste steden van Polen. Hoewel er al in de 10e eeuw een fort Stare Brodno aan de Weichsel was gesticht, waaruit zich Oud Warschau ontwikkelde, is de vroege geschiedenis van de stad niet erg duidelijk.

In 1241 wordt de stad voor het eerst genoemd. Vanaf 1350 werd de eerste muur gebouwd en in 1380 begon men aan een tweede. Aan het einde van de 14e eeuw werd er een nieuwe stad gesticht (Nieuw Warschau). In 1408 kwam de stad in bezit van Janusz Masowiecki en vanaf 1413 werd het de hoofdstad van zijn vorstendom.

Dit vorstendom, Mazovië, kwam in 1526 aan de Poolse Kroon en begon door zijn centrale ligging een steeds belangrijker rol te spelen. In 1546 vestigde de weduwe van Sigmund de Oude, koningin Bona er zich en vanaf 1573 werd de stad de plaats waar de sejm bijeenkwam om de nieuwe koning te kiezen.

In 1596 werd de hoofdstad van Polen de facto van Krakau naar Warschau verplaatst en verhuisde de koning naar de stad, maar voor de wet bleef Krakau de hoofdstad tot het einde van het koninkrijk in 1795. Voor de stad was dit echter een bijzonder belangrijke ontwikkeling omdat een aanzienlijk deel van de Poolse adel, de slachta er nu een onderkomen zocht.

Ook werd de stad om juridische redenen veel belangrijker. In de jaren 1655-1660 was de stad bezet door de Zweden, die veel huisraad, archieven en andere kostbaarheden naar hun vaderland wegsleepten.

Na de Tweede Poolse Deling werd de stad door Pruisen bezet. In de tijd van de Franse Revolutie werd het de hoofdstad van het Hertogdom Warschau, maar in 1815 werd het de hoofdstad van Congres-Polen, een Russische satellietstaat met de Russische tsaar als koning van Polen.

In de Eerste Wereldoorlog werd de stad door Duitse troepen bezet, maar vanaf 1918 werd het opnieuw de hoofdstad van een onafhankelijk Polen en beleefde Warschau onder president-dictator Jozef Pilsudski een bescheiden bloeiperiode.

In 1939 volgde opnieuw een Duitse inmars en werd de grote joodse bevolkingsgroep van zo'n 300.000 mensen de dood ingedreven.

Dat ging niet zonder enige moeite, er ontstond in 1943 een opstand in het getto, die bloedig werd neergeslagen. In 1944 kwam in het zicht van de Russische bevrijders, die op de oostelijke oever van de Weichsel lagen, de Poolse bevolking in opstand. De Russische troepen werd bevolen zich erbuiten te houden. Stalin had niet zo veel op met de Poolse nationalisten en democraten.

In de strijd die volgde werd de stad, vooral het oude deel goeddeels verwoest en vonden zo'n 200.000 mensen de dood. In de naoorlogse tijd is er echter besloten de stad geheel in oude stijl te herbouwen en de stad staat nu op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. De nauwgezette restauratie van het oudste gedeelte ging de geschiedenis in als het "Wonder van Warschau".

Na de val van het communisme in 1989 onderging Warschau een enorme gedaanteverwisseling. Van een grauwe, mistroostige Oostblok-stad, met nauwelijks uitgaansgelegenheden of winkels, veranderde de stad in de bruisende en dynamische stad die het nu is. In rap tempo werden moderne wolkenkrabbers, cafés, restaurants, supermarkten en winkelcentra geopend. Het enigszins vervallen oude centrum werd opgeknapt, Warschau veranderde (samen met Berlijn) in de grootste bouwplaats van Midden-Europa.

Poolse taal N52 13.856 E21 00.921
Maar zelf hebben we van het Pools geen hout kunnen maken. De klanken liggen ons niet. De lange woordcombinaties zijn lastig uit te spreken. De vele extra lettertekens zijn ons onbekend. De l met een streepje is een ‘w’ en de s met een omgekeerd accent circonflexe (hoedje) is een ‘sj’.

Toch loont het de moeite om de woorden goed op te nemen en uit te spreken. Het went na verloop van tijd. En Shjrodmie-esje is dan het stadsdeel dat ze Centrum noemen.

Betalen (ING) N52 13.877 E21 01.091
We zien overal banken, maar pas op. In heel Warschau geldt dat je overal kunt betalen met de PINpas. OVERAL en altijd! Heel modern en men is daarmee verder dan Nederland en zeker Duitsland.

Alle winkels, restaurants, entrees, buskaartjes, taxi, automaten, overal pinnen. Cash geld hebben we wel gehaald maar tegen het eind van de week moeten we bijna alles opmaken op de luchthaven omdat we echt geld ‘over’ hadden. Vraag wel altijd een bonnetje.

De Sloty is ongeveer €0,25, dus €1,- is 4 sloty. Prijzen delen door 4.

Wandel / Beschrijving
Het is haast onmogelijk om alle interessante bezienswaardigheden van deze miljoenenstad te beschrijven. Om dan toch enige logica aan te brengen in het verhaal bespreek ik in een aantal wandelingen/gebieden de mooiste items. Vandaag Wandeling 1, het Centrum.

Wandeling 1 Centrum, Shoppen, Uitgaan en PKiN

Ons verblijf Appartement N52 13.856 E21 00.921
Het appartement ligt in een groot woonblok met een binnenplein. Via poorten met een poortwachter komen we met de gekregen code toegang tot het complex. We zitten 5 hoog aan de drukke kant, dat wil zeggen het volle verkeer met trams bussen en dagelijkse files op de Aleje Jerozolimskie, de hoofdverkeersader door het Centrum, voor de deur. Met de ramen dicht horen we het stadsverkeer in de achtergrond. Stadsleven heeft ook iets….

Voordeel is dat we echt centraal wonen, met 100 restaurants binnen 300 meter en alle grote warenhuizen binnen 500m. Alle hoogtepunten van de stad liggen binnen 2 km en het verst gelegen paleis is 7 km. Ook de Luchthaven is 7 km.

We denken alles te voet te kunnen doen. Op de tweede dag van ons bezoek gebruiken we de Dubbeldeksbus als hop-on/hop-off voor een stadstour om de meest interessante hoogtepunten te ontdekken. Op een paar wandelingen na reizen we daarna met een zeer uitgebreid OV netwerk van trams, bussen en metro en met een dagkaart van 4,40 sloty, €1,10 kiezen we dagelijks voor het OV.

Aleje Jerozolimskie N52 13.816 E21 00.801
De Aleje Jerozolimskie is een van de belangrijkste straten in de stad en is bijna 16 km lang. De naam refereert aan een Joodse wijk uit de 18e eeuw en lag toen buiten de stad.

Parallel aan de straat lopen de rails van de spoorwegen en vanuit het Centraal Station gaan ze door twee tunnels richting oost-west, elk voor lokaal en interlokaal treinverkeer. De eerste tunnel werd tussen 1921 en 1932 gebouwd en de tweede tunnel is van na de Tweede Wereldoorlog.

De kruisingen met deUlica Nowy-Swiat – met de Rotonde Charles de Gaulle - en de Ulica Marszalkowska straten gelden als de belangrijkste straten en de kruising met de Maszalkowska, de Rotonde Romana Dmowskiego wordt gezien als het Centrum van Warschau.

OV centrum Metro N52 13.841 E21 00.602
OV centrum. Op dit plein komen alle openbaar vervoersystemen bij elkaar. Het nationale spoorwegnet, de regionale treinen, de metrolijnen van de stad, de uitgebreide tramlijnen en nog meer buslijnen.

Overal in de stad vind je automaten waar je een dagkaart kunt kopen, of beperkte rittenkaarten van 1 uur of anderhalf uur e.d., maar alleen op zijn Pools, geen Engels. Overigens helpen jongere Polen je graag omdat we Engels spreken.

We maken veel gebruik van het OV. Met een dagkaart kun je de hele dag reizen met tram, bus en regionale trein voor een paar euro.

Station Srodmiescie S-2 N52 13.789 E21 00.575
Via een voetgangerspassage is dit station verbonden met het tweede station voor het regionale treinverkeer, het Station Srodmiescie.

Vanaf hier vertrekt de regionale trein S2 onder andere naar de luchthaven Chopin. De ingang is ietwat onopvallend en vanaf het metrostation gaat links een directe trap naar het perron van dit Station. [ PKP WARSAWA Srodmiescie ]

Met een ticket van 4,40 sloty pp kun je rechtstreeks naar de luchthaven.

Hop on, hop off-bustour N52 13.772 E21 00.316
Bij het PKiN, tegenover het Centraal Station, start de rondtour met de Dubbeldekbus Hop-on/Hop-off. De hele tour duurt anderhalf uur en geeft een beeld van de meest interessante delen van de stad. Kosten €26,= p.p. Zie https://city-sightseeing.com/en/74/warsaw.

Centraal Station N52 13.727 E21 00.172
Het Centraal Station is het hoofdstation van Warschau met verbindingen over het hele land. De sporen liggen hier ondergronds en komen bij de Wislarivier of aan de andere kant van het station bovengronds.

In het algemeen zijn de oudere treinen vrij traag en stoppen op elk station, maar inmiddels rijden ook supersnelle treinen met 200 km/h tussen de grote steden van het land.

Het centraal station is onrworpen door Arseniusz Romanowicz en Piotr Szymaniak en is een perfect voorbeeld van post-moderne architectuur. In 1946 kon men inschrijven voor het ontwerp, maar pas 30 jaar later werd het in gebruik genomen. Er wordt gebruik gemaakt van de beste materialen, waaronder 6000 m2 marmer en graniet.

Shoppen N52 13.805 E21 00.118
We zitten in het centrum, het hart van winkelend Warschau. Alle grote merken zijn in de directe omgeving te vinden. Richting PKiN, het supergrote stalinische gebouw ligt de grote winkelstraat Ulica Marszalkowska. Kilometerslang shoppen.

Toch vraag ik even door te lopen richting Centraal Station, want voorbij het PKiN ligt het supergrote Zlote Tarasy. Fantastisch! Een superblob. Ongelooflijk hoe deze stad zich na de val van de muur heeft ontwikkeld. Voor 1989 waren er nauwelijks winkels en was de economie afhankelijk van wat de staat opleverde. Met de komst van de vrije handel werd Warschau samen met Berlijn de grootste bouwput van Europa.

Hier zien we het resultaat!

Sloty Tarasy N52 13.794 E21 00.204
Zlote Tarasy (Nederlands: Gouden Terrassen) is een winkel-, kantoor- en entertainmentcomplex in het centrum van de Poolse hoofdstad Warschau.

Het 105 meter hoge complex opende op 7 februari 2007 en is met een kostprijs van 500 miljoen dollar het tot nu toe duurste vastgoedproject van de Poolse hoofdstad in de 21e eeuw. Het officiële adres luidt Ulica Zlota 59.

Zlote Tarasy werd ontworpen door de Amerikaanse architect Jon Jerde. De totale oppervlakte van het gebouw meet 205.000 m². In het winkelgedeelte zijn er rond 200 winkels en restaurants (die samen goed zijn voor 63.500 m²).

In het complex bevindt zich ook een hotel, een bioscoop met acht zalen en 2560 zitplaatsen, alsook een ondergrondse parking voor 1400 wagens. Boven het centrale deel van het complex hangt een transparant golfvormig dak.

Het complex werd gebouwd en wordt nog steeds uitgebaat als een joint venture tussen ING Real Estate en het stadsdeel Srodmiescie.

In het winkelcentrum bevindt zich het eerste Hard Rock Café van Polen met een oppervlakte van 850 m² en plaats voor 300 gasten. Burger King opende in Zlote Tarasy zijn eerste Poolse filiaal.

Het complex werd gebouwd en wordt nog steeds uitgebaat als een joint venture tussen ING Real Estate en het stadsdeel Srodmiescie. In het winkelcentrum bevindt zich het eerste Hard Rock Café van Polen met een oppervlakte van 850 m² en plaats voor 300 gasten. Burger King opende in Zlote Tarasy zijn eerste Poolse filiaal.

Paleis van Cultuur en Wetenschap PKiN N52 13.914 E21 00.427
Nu we hier toch zijn nemen we even het supergrote gebouw van Warschau in beeld: het PKiN, Palac Kultury i Nauki, in Nederlands het Paleis van Cultuur en Wetenschap. Het is hèt kenmerk van Warschau.

Het Paleis van Cultuur en Wetenschap in Warschau is het op twee na hoogste gebouw van Polen. Het gebouw heette oorspronkelijk het Jozef Stalin-paleis van Cultuur en Wetenschap, maar in het kader van de destalinisatie werd Stalins naam verwijderd.

Het in stalinistische "suikertaartstijl" opgetrokken gebouw is 237 meter hoog, inclusief de spits van 49 meter. Op 42 verdiepingen zijn 3288 kamers met een totale oppervlakte van 120.000 m². Het gebouw is momenteel voornamelijk in gebruik als tentoonstellingscentrum en kantoorgebouw.

Daarnaast zijn er bioscopen, theaters, musea zoals het Muzeum Ewolucji, boekwinkels en een conferentieruimte voor 3000 personen. Het gebouw behoort tot de hoogste van Europa, zeker ten tijde van de bouw.

De bouw is begonnen in 1952 en duurde tot 1955; het was een gift van de Sovjet-Unie aan de bevolking van Polen. De 3500 bouwvakkers, van wie er tijdens de bouw 16 stierven, kwamen bijna allemaal uit de Sovjet-Unie. Het lijkt dan ook sterk op het hoofdgebouw van de Staatsuniversiteit van Moskou. De architect Lev Roednev heeft er wel wat Poolse details aan toegevoegd.

Vlak na de opening in 1955 werd het 5e wereldfestival voor jeugd en studenten in het Paleis gehouden. In 1967 traden de Rolling Stones er op. Ze waren de eerste grote Westerse muziekgroep die optrad achter het IJzeren Gordijn.

Het gebouw was het symbool van de Sovjetoverheersing van Polen en daarom niet geliefd onder de Polen. Op de 30ste verdieping was een toeristische uitkijkpost en een bekend grapje was dat daar het uitzicht op Warschau het mooist was; het was immers de enige plaats waar je het gebouw niet kon zien.

In 2000 zijn er vier wijzerplaten opgehangen, met een diameter van 6,3 meter. Het gebouw is daarmee de op één na hoogste toren-met-klok ter wereld.

Tegenwoordig is de weerstand tegen het gebouw afgenomen, omdat er meerdere wolkenkrabbers om heen zijn gebouwd en het paleis minder het stedelijk silhouet bepaalt. In 2007 heeft het gebouw een beschermde status als monument gekregen. Grote hotels, kantoren van glas, kunstige architectuur, het nieuwe Warschau.

TOP Uitkijk terras N52 13.911 E21 00.352
Absoluut doen: Ga naar boven! Prachtig uitzicht over de stad.

Ga naar binnen in dit zeer indrukwekkende gebouw. Groots, zwaar en kolossaal. Het is natuurlijk zeer de moeite waard om van het uitzicht te genieten op de 30ste verdieping op 114 meter. Een lift brengt je naar boven. Entreekosten zijn zoals voor alle musea erg laag. De dienstensector is uitgebreid aanwezig maar niet hulpvaardig of vrolijk gericht op de toerist.

In het complex zijn het Tchniek Muesum en het Museum van de Evolutie gevestigd. (geen Engelstalige teksten beschikbaar).

Parade Plein Plac Defilad N52 13.986 E21 00.476
Het Parade Plein (Polish: Plac Defilad w Warszawie) ligt rond het torenhoge cultuur Paleis in de stad.

Het is een van de grootste stadspleinen in de wereld en en na het Alexanderplatz in Berlijn het tweede grootste plein in de EU.

Het is in 1950 samen met de bouw van het Cultuur en Wetenschap Paleis aangelegd. Het werd vooral gebruikt voor militaire propaganda parades.

Ier kwmen 400 000 mensen luisteren naar de speech van Wladyslaw Gomulka over de hervorming van het politieke systeem. Ook de vraag van het volk om Cardinal Stefan Wyszynski, de leider van de katholieke kerk, vrij te laten was legendarisch.

Paus Johannis-Paulus II droeg hier de mis op onder gigantische belangstelling.

Na de val van het communisme verloor het plein aan betekenis. Heden ten dage is het een groot parkeerplein.

Uitgaan N52 13.978 E21 00.949
Naast het Hard Rock Café in de Zloty Tarasy en de bioscopen zijn er tal van mogelijkheden in de directe omgeving. Binnen een straal van 500 meter hebben we een keuze uit 100 restaurants. Veel moderne KFC, McDonalds, Burger King en veel fast food ketens, maar ook veel pubs, café’s, terrasjes en bars in alle soorten. Goede restaurants bereiden goed voedsel smaakvol en vooral veel. Zelfs halve porties zijn te uitgebreid. Dat hoort bij de gastvrijheid van de Polen.

Dus hebben we een restaurant uitgezocht waar de Polen zelf niet tevreden over zijn, te weinig en te duur: de Italiaan Chianti, Foksal 17, die kleine culinaire porties kent tegen een hoge prijs. Fantastisch! En dan nog zijn we met 70 euro voor ons tweeën niet te duur uit.

Maar voor alles, van ontbijt, tot lunch, broodjes tot delicatessen ga je naar Green Caffè Nero.

Neem meteen een klantenkaart met stempeltjes, want je keert er dagelijks terug! Zo lekker! Deze lunchketen is door de hele stad te vinden. Warme chocolademelk met slagroom en gebak…. Mmmm.

Kijk op bijgaand kaartje

Rondo Charlesa de Gaulle`a N52 13.905 E21 01.251
De Rotonde op de Aleje Jerozolimski en de Nowy-Swiat uit 1961 heeft een cirkelvormig binnenplein van 30 meter doorsnee en is vernoemd naar de Franse staatsman Charles de Gaulle.

Het standbeeld op de hoek van Jean Cardot, onthult in 2005, is een kopie van het monument op de Champs Elysée in Parijs.

Het is opgericht ter herdenking van de inzet van de Gaulle bij de opbouw van het Poolse leger na de Eerste Wereldoorlog. De Gaulle woonde toen in de nabijheid van deze rotonde.

Aan de noordkant staat het monument voor de Partizanen. Midden over de rotonde liggen de rails van de tramwegen over de Aleje Jerozolimski, de zeer drukke tramverbinding tussen het centrum en het stadsdeel aan de andere oever van de Weichsel.

Aan de Ulica Nowy-Swiat ligt het grote financiële Bankencentrum dat voorheen de zetel van het Centraalcommitee van de Poolse Arbeidersaprtij was. Aan het begin van die straat staat het Branicki Paleis en er tegenover bevindt zich het Kossakowski paleis, beide uit de 19e eeuw.

Midden op de rotonde staat een boom, een kunstobject van Joanna Rajkowska, als een 15 meter hoge afbeelding van een dadelpalm.

Startpunt

• START/FINISH/PARKEREN N52 13.856 E21 00.921

Geraadpleegde websites

• www.Wikipedia
• http://www.warschau-reizen.nl/warschau-bezienswaardigheden/warschau-musea/chopin-museum
• https://city-sightseeing.com/en/74/warsaw

POI’s

• Warschau N52 13.892 E21 00.781
• Geschiedenis van Warschau N52 13.856 E21 00.921
• Poolse taal N52 13.856 E21 00.921
• De stad N52 13.887 E21 00.437
• (ING) N52 13.877 E21 01.091
• Ons verblijf Appartement N52 13.856 E21 00.921
• Aleje Jerozolimskie N52 13.816 E21 00.801
• OV centrum Metro N52 13.841 E21 00.602
• Station Srodmiescie S-2 N52 13.789 E21 00.575
• Hop on, hop off-bustour N52 13.772 E21 00.316
• Centraal Station N52 13.727 E21 00.172
• Shoppen N52 13.805 E21 00.118
• Sloty Tarasy N52 13.794 E21 00.204
• Paleis van Cultuur en Wetenschap PKiN N52 13.914 E21 00.427
• TOP Uitkijk terras N52 13.911 E21 00.352
• Parade Plein Plac Defilad N52 13.986 E21 00.476
• Uitgaan N52 13.978 E21 00.949
• Rondo Charlesa de Gaulle'a N52 13.905 E21 01.251